پایان نامه بين شوخ طبعي با سلامت رواني دانشجويان روان شناسي ورودي 90 در دانشكده روانشناسي

1-    مزاح يا شوخ طبعي

مزاح [1] به عنوان يكي از ويژگيهاي شخ+صيتي انسان، كيفيتي منحصر به نوع آدمي است. اگر چه ارائه تعريف دقيقي از مزاح دشوار است، اما حتي در تمدنهاي باستان نيز در اين باره نظرات و مطالب گسترده اي مطرح شده است. مثلاً در كتاب عهد عتيق، پندي به اين مضمون وجود دارد كه «دلي شاد به خوبي يك طبيب كار مي كند» افلاطون، ارسطو و انديشمندان و فلاسفه ساير اعصار و قرون نيز دربارة مزاح به اظهار نظر پرداختند. در متون احاديث اسلامي نيز رواياتي از پيامبر و ائمه وجود دارد كه حاكي از تأثيرات مثبت مزاح در زندگي مؤمنان است. در رواياتي از پيامبر اكرم (ص) ايشان فرموده اند «هيچ مؤمني نيست جز اين كه او را شوخي و مزاح است».

متون اخير روان شناسي بر نقش مزاح در سازگاري و مقابله [2] با استرس از يك سو و اثرات آن در افزايش بهبود كيفيت زندگي از سوي ديگر تأكيد كرده اند (نجاريان، براتي و ابراهيمي قوام، 1373). در اصطلاح Humor (به معني مزاح) از كلمة لاتين Humere به معناي «جاري ساختن» و «مرطوب بودن» مشتق شده است. از ديدگاه فلاسفه و انديشمندان باستان، مزاح متأثر از اخلاط چهارگانه بدن است كه سبب علامت جسمي و رواني اند. آنان معتقد بودند خون قرمز، جاري، گرم و مرطوب است و چنانچه بر ساير اخلاط غالب شود، فرد سالم، اميدوار، با نشاط و سر حال مي گردد. اما چنانچه ترشحات ساير اخلاط غلبه يابند فرد در حالتي مرضي قرار مي گيرد براي مثال اگر ترشحات كبد كه صفراي سياه است غالب شود فر دچار نوعي حالت مرضي مي شود و از نظر خلقي، حساس، زودرنج، كج خلق و دچار حالات ماليخوليا و افسردگي مي شود كه سبب نگ`رشي منفي و غمگنانه به