تحقیق تأثیر آموزش مهارت های زندگی به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان اول تا پنجم مقطع ابتدایی

چکیده 

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان مقطع تحصیلی اول تا پنجم مقطع ابتدایی شهرستان شوشتر دبستان پسرانه شکوفه های انقلاب است. این پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پایه های اول تا پنجم مقطع ابتدایی تشکیل داده است. روش نمونه گیری مورد استفاده در پژوهش برای انتخاب مدارس خوشه ای چند مرحله ای و برای انتخاب آزمودنی ها بر اساس امتیاز مشکلات رفتاری آن ها است. بدین ترتیب که از  چند ناحیه آموزش و پرورش شوشتر، دبستان شکوفه های انقلاب  را انتخاب و سپس از این ناحیه  دبستان پسرانه را انتخاب کردیم. آنگاه از این مدرسه با انجام پیش آزمون از کلیه دانش آموزان پایه اول تا پنجم ۹۶ نفر دانش آموز که دارای مشکلات رفتاری بودند مشخص و به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. سپس این ۹۶ نفر به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. به مادران گروه آزمایشی طی ۹ جلسه آموزش مهارت های زندگی داده شد. همچنین به منظور بررسی میزان مشکلات رفتاری از آزمون مشکلات رفتاری راتر ( 9/0 =α)  استفاده شد. نتایج نشان داد که بین عملکرد گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری (   001/0>P  ) وجود دارد و آموزش مهارت های زندگی به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری تأثیر دارد. 

کلید واژه ها: آموزش مهارت های زندگی به مادران مشکلات رفتاری، دانش آموزان اول تا پنجم  مقطع ابتدایی، دبستان پسرانه شکوفه های انقلاب شهرستان شوشتر

 مقدمه 

دبستان ابتدایی پسرانه شکوفه های انقلاب شوشتر در استان خوزستان از جمله بهترین مدارس غیر انتفاعی می‌باشد.این مدرسه به دانش‌آموزان دبستان دوره‌ی اول و دبستان دوره‌ی دوم خدمات آموزشی ارائه می‌نماید. مدیریت مجموعه را اصغر آرامی بر عهده دارد . مدرسه پسرانه شکوفه های انقلاب با مشارکت و تلاش بی وقفه ی دولت پس از 2ساله در سال 1358 وارد چرخه آموزشی کشور شده و پذیرای فرزندان ایران زمین بوده است.مدرسه شکوفه های انقلاب، با بنای آموزشی به مساحت 374 متر مربع و همچنین حیاط با مساحت 373 متر مربع، دارای فضای آموزشی و ورزشی نسبتاً مناسبی برای یک مدرسه ی دبستان می باشد. مدرسه پسرانه شکوفه های انقلاب دارای حیاط سرباز مورد نیاز ظرفیت undefined  نفری مدرسه، کتابخانه نسبتاً خوب با موجودی 273 جلد کتاب، سرویس ایاب و ذهاب در صورت تمایل به استفاده توسط خانواده های دانش آموزان محل اقامه نماز(نمازخانه) جهت اقامه نماز 164 دانش آموز بطور همزمان و بوفه عرضه کننده اغذیه سالم، می باشد. مدرسه پسرانه شکوفه های انقلاب، خدمات و برنامه ریزی های آموزشی  ، برنامه ریزی تحصیلی و درسی ،کنترل دقیق ورود و خروج از مدرسه ،ارائه طرح درس توسط دبیر ،آزمون های مستمر هفتگی و ماهانه  را ارائه می نماید. مشکلات رفتاری در کودکان به صورت رفتارهای متفاوتی بروز می کند که عوامل زیادی در ایجاد آن نقش دارند. مهمترین آن ها عوامل زیستی محیطی، اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی است. در این ارتباط بررسی پترسون و همکاران (۲۰09) در کودکان نیوزلند نشان داد که مشکلات رفتاری کودکان به طور معناداری با تعداد افراد خانواده ، تحصیلات مادران و موقعیت فرهنگی آنان مرتبط است.

کابلینسکی، کاوالانکا و رندولف (۲۰08) در پژوهشی که در ارتباط با نقش والدین در مشکلات رفتاری کودکان آمریکایی انجام دادند، نشان داد که نقش والدین، سبک زندگی، تعارضات خانوادگی و افسردگی مادر در پیش بینی مشکلات رفتاری کودکان مؤثر است، در کودکان مادرانی که از تجارب بهتری در پرورش کودک خود بهره مند بودند و افسردگی کمتری داشته و سعی در رفع تعارضات خانوادگی داشتند. مشکلات رفتاری کمتری مشاهده شده است. 

از نظر ایزولد (۱۹۹۹) بسیاری از مشکلات رفتاری فرد به دوران کودکی او باز می گردد. بنابراین با توجه به اهمیت دوران کودکی لزوم آموزش مادران در زمینه برخورد مناسب با فرزندان و به کارگیری یکسری مهارت های ارتباطی لازم است (ترجمه خلیلی، ۱۳۸۲). 

واگن سلر (١٩٩٤) معتقد است اکثر مشکلات کودکان در خانه و مدرسه را از طریق والدینی که درک خوبی از چگونگی برقراری ارتباط مؤثر و صحیح دارند، می توان اصلاح نمود (ترجمه ملک پور ،۱۳۸۷) 

بهداشت روانی یکی از مباحث مهم سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آموزش والدین یکی از رویکردهای مهم رد بهداشت روانی است، در این رابطه در حال حاضر پیشگیری سرلوحه فعالیت فعلی کارشناسان بهداشت جهانی است. آموزش والدین یکی از مناسب ترین روش های پیشگیری و درمان مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان است. با پیشرفت فناوری در قرون اخیر ، زندگی بسیاری از انسان ها با مشکلات زیادی به ویژه مشکلات رفتاری فرزندان روبه رو شده است.

 برنامه آموزش مهارت های زندگی می تواند در ایجاد توانمندی و رویارویی با مشکلات زندگی برای والدین به عنوان کسب دانش و مهارت هایی همراه با تمرین در ایجاد نگرش، ارزش ها ،رفتارهای مثبت ، پیشگیری، حل مشکلات و ارتقای بهداشت روان مؤثر واقع گردد. 

ترخان (۱۳۸۵) در بررسی خود در مورد تأثیر پرخاشگری والدین بر سلامت روانی فرزندان نشان داد که کاهش رفتارهای پرخاشگرانه والدین موجب بهبود علایم افسردگی و کارکرد اجتماعی فرزندان گردیده است. 

اغلب والدین احساس می کنند بسیاری از موقعیت های زندگی کودکشان خارج از کنترل آنان است ، در صورتی که با آموزش آنان قادر به تربیت بهتر کودکان در موقعیت های مختلف زندگی، رشد مهارت های اجتماعی در آنان و افزایش آگاهی در روابط بین فردی با کودکشان خواهند شد. (کریستفرسن و مرتوت ، ۲۰۰۷) .