تحقیق توانبخشی افراد با نیازهای خاص

مقدمه

توانبخشی شاخه‌ای از پزشکی است که به افرادی که دچار مشکلات و بیماری‌ها و دردهای مختلف شده‌اند کمک می‌کند تا سلامتی بهینه و بهترین عملکرد ممکن و توانایی‌های از دست رفته را بدست آورده و برخی از مشکلات و دردها و … حین درمان‌های مختلف توانبخشی برطرف می‌گردد.

در بسیاری از فرآیندهای توانبخشی آسیب و مشکل و بیماری کامل درمان نمی‌گردد و هدف از توانبخشی الزاما درمان کامل نمی‌باشد. روش‌های موجود در توانبخشی هم ممکن است باعث درمان کامل فرد گردد و هم در صورتی که امکان درمان کامل یا برطرف کردن عوارض بیماری یا مشکل وجود نداشت فرآیند کمک‌رسان توانبخشی می‌تواند بالاترین سطح کیفیت زندگی، عملکرد فردی و عضلانی و مفصلی و روحی – روانی و ذهنی را ایجاد کند.برنامه‌های توانبخشی بسیار وابسته به بیماری و مشکل و فرد مراجعه کننده می‌باشد و در نتیجه برنامه‌های درمانی توانبخشی از فردی به فرد دیگر ممکن است بسیار متفاوت باشد. درمان‌های توانبخشی هم برای بیماران بستری در بیمارستان و هم بیماران مرخص شده چه در کلینیک و چه در منزل اجرا می‌گردد.

توان بخشی فرآیندی است که در آن به فرد توانخواه کمک می‌شود تا توانایی از دست رفته خود پس از یک واقعه، بیماری یا آسیب را که منجر به محدودیت عملکردی وی شده‌است مجدداً به دست آورد و طبق تعریف دیگری از سایت توانیت و توانبخشی مجموعه‌ی وسیعی از فعالیت ها و روش های پزشکی، پیراپزشکی، اجتماعی و آموزشی را شامل می‌شود. در واقع فرآیندی است که در آن افراد با مشکلات حاد یا مزمن جسمی و روحی، به کمک افراد متخصص توانبخشی، سعی در رسیدن به بالاترین سطح استقلال و انجام کارهای خود به تنهایی دارند.همانطور که با خواندن تعاریف بالا متوجه شدید رفته رفته نگاه توانبخشی به تغییر فرد و جامعه برای هم بوده است. این تغییر هم فیزیکی است هم معنوی!

البته توانبخشی امروزه یک هدف به دنبال ندارد بلکه در کنار تلاش برای خودکفایی فرد معلول، ارتقای آگاهی عموم مردم، تطابق زندگی توانجو و جامعه، عرضه انواع خدمات و تسهیلات و … به دنبال پیشگیری از ایجاد معلولیت، پیشگیری از پیشرفت معلولیت و … است.

توانبخشی مجموعه ای است که اقدامات هدفمند را در جهت قادرسازی شخص معلول به منظور دستیابی به سطح نهایی توانایی و عملکرد جسمی، حسی، و حفظ این توانایی ها انجام می دهد.

بر همین اساس در سال ۱۳۸۳ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و این قانون ابعاد تازه ای به حمایت از معلولان بخشید.

بر این قاعده فعالیت عمده این مجموعه تغییر زندگی معلولین برای کسب استقلال بیشتر است. اقدامات فوق در این سازمان در قالب ابعاد توانبخشی به صورت تیمی که ذیلاً تعریف می شود انجام می پذیرد.

معلول جسمی حرکتی: به فردی اطلاق می شود که به دنبال ناتوانی شدید و دائمی جسمی ناشی از فلج عضو، قطع اندام، نقص عضو، دچار محدودیت حرکتی شده باشد.

معلول حسی: شامل نابینا و کم بینا، ناشنوا و کم شنوا می باشد.

نابینا: به فردی اطلاق می شود که حدت یا میزان بینایی وی در حدود دو چشم با بهترین اصلاح توسط عدسی های تصحیح کننده به میزان کمتر از ۲۰۰/۲۰ یا به عبارت دیگر کمتر از یک دهم و یا میزان دید کمتر از ۲۰ درجه باشد طوری که تشخیص حرکت دست و شمارش انگشتان از یک متری برایش مقدور نباشد.

کم بینا: به فردی اطلاق می شود حدت یا میزان بینایی وی در هر دو چشم با بهترین اصلاح توسط عدسی های تصحیح کننده بین ۲۰۰/۲۰ تا ۲۰۰/۶۰ یا به عبارتی ۱/۰ تا ۳/۰ باشد.

معلول شنوایی: به فردی اطلاق می شود که به لحاظ آسیب های وارده به سیستم شنوایی دچار اختلالات شنوایی شده که با استفاده از وسایل کمک شنوایی نظیر سمعک و … و اقدامات توانبخشی می توان تا حدی مشکلات ارتبطای وی را برطرف ساخت.

خدمات توانبخشی به معلولین جسمی حرکتی حسی

۱. ارائه خدمات شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، ارتوپدی فنی به منظور توانمند سازی و ایجاد شرایط مناسب جهت حضور فعال وی در جامعه

۲. تدوین و ارائه برنامه های آموزشی نحوه مراقبت و رعایت بهداشت فردی، تمرین درمانی و نحوه انجام فعالیتهای روزمره و بهداشت روان، اصول ازدواج، آموزش برنامه های توانبخشی شنوایی به خانواده های دارای کودک کم شنوا به منظور کسب استقلال نسبی فرد معلول و خانواده وی، به فرد و جامعه می باشد.

۳. ارائه خدمات حمایتی و اجتماعی از قبیل بیمه پایه، بیمه مکمل، تأمین هزینه ایاب و ذهاب، تأمین کمک هزینه تحصیلی و دانشجویی، پرداخت مستمری، هزینه حق پرستاری معلولین ضایعه نخاعی

۴. تأسیس وتوسعه مراکز غیردولتی (ایجاد مراکز خانواده و کودک نابینا، توسعه مراکز جسمی حرکتی، MS، خانواده و کودک کم شنوا و ناشنوا و روزانه ضایعات نخاعی)

۵. ارزشیابی و نظارت بر فعالیت مراکز غیردولتی و نحوه ارائه خدمات

۶. واگذاری خدمات توانبخشی به بخش غیردولتی

۷. بهینه سازی ظرفیت ارائه خدمات در مراکز توانپزشکی دولتی

۸. ایجاد ارتباطات با سازمانهای بین المللی با هدف اجرای برنامه های مشترک

۹. کارشناسی خرید وسایل و تجهیزات توانبخشی به منظور ارتقاء سطح کیفی وسایل

۱۰. پیشگیری از بروز و شدت معلولیت با تدکید بر اقدام به موقع توانبخشی

کلینکهای توانپزشکی:

پذیرش و ارائه خدمات مشاوره، روانشناسی، مددکاری اجتماعی به کلیه معلولین و پیگیری ان و ارائه کلیه خدمات توانبخشی نظیر پزشکی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانیع شنوایی شناسی، بینایی سنجی و تجویز وسایل کمکی و خدمات ارتوپدی فنی و آموزش توانبخشی نابینایان و ناشنوایان

مرکز توانبخشی نابینایان (روزانه)

– پذیرش و ارائه خدمات مشاوره به نابینایان و پیگیری آن

– ارائه خدمات توانبخشی در جهت افزایش توانمندی معلولین نابینا

– ارائه خدمات فرهنگی مانند چاپ و ضبط کتب نابینایان به خط بریل و ارائه کتب گویا

– توزیع تجهیزات نابینایان و وسایل کمک آموزشی

– ارائه خدمات چشم پزشکی و ارزیابی بینایی

– حرفه آموزی نابینایان شامل ماشین نویسی، قالیبافی، کامپیوتر و امورهنری

مرکز توانبخشی ناشنوایان(روزانه)

ارائه خدمات آموزشی توانبخشی جهت افزایش توانمندی معلولین ناشنوا از طریق تربیت شنیداری، گفتار درمانی، ارتقاء مهارتهای گفتاری و شنوایی و زبان اشاره، سواد آموزی و …

مرکز آموزشی فنی و حرفه ای

ارائه خدمات آموزش فنی و حرفه ای به معلولین جسمی حرکتی، نابینا، ناشنوا متناسب با توانمندی و نوع و شدت معلولیت آنان رای جذب در بازار کار از طریق کلاسهای مختلف روزانه در یکی از رشته های صنایع دستی بومی یا صنعتی

سایر خدمات:

از طرح های مهم سازمان بهزیستی در دفتر جسمی حرکتی، ویزیت دوره ای معلوین ضایعه نخاعی در منزل می باشد.

تیم سیار ضایعات نخاعی:

به تیمی از افراد مجرب گفته می شود که فعالیت آن ارائه اقدامات توانبخشی، پزشکی، اموزشی به افراد معلول جسمی حرکتی بصورت گروهی یا انفرادی در محل اقامت فرد (خارج از مراکز درمانی) می باشد.

این تیم متشکل از پزشک، فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، پرستارع روانشناس و مددکار اجتماعی می باشد.

منظور از معلول ضایعه نخاعی هر فردی است که به علت ایجاد ضایعه در نخاع درنتیجه علل اکتسابی و علل غیراکتسابی دچار عوارض ناشی از ضایعه نخاعی گردد.

طرح توانبخشی مبتنی برجامعه (CBR)

با توجه به اینکه اجرای برنامه های توانبخشی با رویکرد مشارکتی و حضور فعال معلول و خانواده وی در برنامه های توانبخشی و مبتنی برجامعه بودن برنامه ها، اثربخشی آنها را تکمیل می نماید، مشارکت فرد معلول، خانواده و جامعه محلی و ملی یکی از اصول مهم در توانبخشی معلولین می باشد.

همچنین با توجه به نقش مهم و مؤثر آموزش همگانی در تمامی سطوح توانبخشی و افزایش اطلاع رسانی و آگاه سازی فرد معلول، خانواده و جامعه (دولتهای محلی و منطقه ای و ملی و سازمانهای غیردولتی، متخصصین و…) در درمان و توانبخشی گروههای مختلف معلولین، می توان به این نتیجه دست یافت که دستیابی امل به اهداف والای توانبخشی میسر نیست مگر در سوای اجرای توانبخشی مبتنی بر جامعه که یکی از رویکردهای نوین و در حال اجرا در تمامی برنامه های توانبخشی می باشد.

طرح توانبخشی کودکان ناشنوا از طریق کاشت حلزونیکی از روشهای توانبخشی برای کودکان کم شنوای بسیار عمیق که وسایل کمک شنوایی مانند سمعک برایشان مفید و سودمند نمی باشد، کاشت حلزون است.