تحقیق روشهای تحقیق در روان شناسی سلامت روشهای گذشته نگر و آینده نگر :

سلامتی 

استرس و فشار خون فشار خون به معنای داشتن فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب ۱۴ و ۹ یا بالاتر است این مشکل امروزه یکی از مهم ترین مشکلات سلامتی است که درصد بسیار زیادی از جامعه را گرفتار می کند که نه تنها به دستگاه قلبی عروقی بلکه به سایر دستگاههای بدن آسیب می زند از جمله عوامل موثر در فشار خون بالا عوامل روانی اجتماعی هستند که از میان آنها نقش استرس غیر قابل انکار است پژوهشهای مختلف نشان داده است که استرس بالا با فشار خون ارتباط دارد در واقع فشار خون در افرادی که استرس زیادی دارند مثل مراقبین برج پرواز افراد کنترل کننده ترافیک هوایی و افرادی دارای زندگی پرازدحام و خشن بیشتر است بیماریهای قلبی و استرس پژوهشهای مختلف از نوع همبستگی نشان داده است افرادی که در زندگی استرس بالایی را تجربه میکند بیشتر از دیگران دچار بیماری قلبی عروقی و سکته میشوند مثلاً کسانی که به علت بیماری کرونر قلبی در بیمارستان بستری شده اند بیش از دیگران وقایع استرس زای زندگی را تجربه کرده اند استرس باعث افزایش ترشح کته کول آمینها و کورتیکو استروئیدها از غدد درون ریز میشود و میزان بالای این هورمونها در بدن به شریان ها و قلب آسیب میرساند و حتی ممکن است باعث افزایش فشار خون بی نظمی در ضربان قلب حمله قلبی و حتی مرگ ناگهانی شود با این حال این رابطه همیشه برقرار نیست سلامت، مهم ترین مسئله بشریت است زیرا با مرگ و زندگی مرتبط است فقدان سلامتی به معنای قدم نهادن به سوی مرگ و وجود سلامتی به معنای جریان داشتن زندگی است. تعریف پدیده ای با این اهمیت برای متخصصان و پزشکان نیز دشوار است. مقبول ترین تعريف سلامت توسط سازمان جهانی بهداشت WHO ارائه شده است، بنابراین تعریف WHO سلامت یعنی حالت خوب بودن کامل از لحاظ جسمی روانی و اجتماعی و این تنها به معنای فقدان بیماری و ناتوانی نیست تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت دارای دو وجه ایجابی و سلبی است. در قسمت اول این تعریف بر وجود حالت کامل بودن جسمی و روانی و اجتماعی یعنی بر جنبه ایجایی تاکید شده است اما در قسمت دوم تعريف فقدان بیماری به حالت سلبی سلامت توجه شده است با این حال اغلب محققان و متخصصان سلامت تاکنون تنها به وجه سلبی سلامت توجه کرده اند از جمله اشکالات تعریف یاد شده عدم توجه به مفهوم نسبی بودن سلامت است.

روشهای تحقیق در روان شناسی سلامت 

روشهای گذشته نگر و آینده نگر :

در روشهای گذشته نگر گذشته و سابقه افراد مورد بررسی قرار میگیرد تا معلوم شود آیا ویژگی روان شناختی خاصی در افراد مورد مطالعه وجود دارد که با بیمار شدن آنها ارتباطی داشته باشد. 

پژوهشهای ژنتیکی :

در این گونه پژوهشها برای بررسی و تعیین نقش عوامل ارثی در سلامت و بیماری

از دوقلوهای همسان خواهر و برادران و فرزندخوانده ها استفاده میشود 

نظریه یادگیری اجتماعی

بنابراین دو جزء نظریه یادگیری اجتماعی یعنی خودکارآمدی و کنترل رفتاری ادراک شده اهمیت زیادی در این خصوص دارند.

الف خودکارآمدی یعنی میزان باور فرد درباره توانایی دست زدن به رفتاری خاص مثل کنترل رفتار ادراک شده است آنهایی که تصور میکنند و باور میکنند که میتوانند ۴ بار در هفته ورزش 

کنند احتمالا موفق ترند ترند تا آنهایی که درباره توانایی پیروزی از چنین برنامه ای تردید دارند خودکارآمدی به دو طریق مجزا اثرات قوی بر سلامتی دارد اولیری ۱۹۹۰ اولاً افرادی که برای رفتاری خاص احساس خودکارآمدی دارند

استرس چیست؟

این واژه که از علم فیزیک وارد روانشناسی شده است در ابتدا معنایی فیزیولوژیکی و بعد محیطی اجتماعی و بلاخره مفهومی روان شناختی به خود گرفته است استرس معمولاً برای توصیف واکنشها و احساسات منفی به کار می رود که با موقعیت های چالش انگیز با تهدید کننده همراه میشوند گاه نیز به همان موقعیت های تهدید کننده استرس می گویند

نظریه های شناختی

نظریه های شناختی استرس را به عنوان فرآیندی میدانند که طی آن فرد رویدادهای محیطی و توانایی مقابله خود را ارزیابی و تعبیر و تفسیر کرده و به دنبال آن به رویدادها پاسخ های عاطفی رفتاری و فیزیولوژیک میدهد این ارزیابی با توجه به اینکه آیا رویداد تهدید کننده هست یا نه و چه اعمالی متناسب با موقعیت است در فرد منجر به تصمیم گیریهایی میشود که بیشتر جنبه شناختی دارند 

استرس و بیماریهای دستگاه گوارش

برخی بیماری ها به علت ایجاد زخم در دستگاه گوارش و درد و خونریزی در آن ناحیه ایجاد میشوند مثلاً زخم اثنی عشر زخم معده و کولیت از جمله این بیماری ها محسوب میشوند و پژوهشگران و پزشکان معتقدند که دلیل ایجاد اکثر این زخمها ترشح بیش از اندازه مایعات اسیدی در دستگاه گوارش است و این در حالی است که دیواره معده و اثنی عشر بر اثر عفونت باکتریهایی ضعیف شده است سارافینو (۲۰۰۲). اما تحقیقات نشان داده است که در شرایط 

استرس زا ترشح اسید معده بیشتر میشود با این حال بررسی دقیقتر ارتباط استرس با بیماریهای گوارشی مستلزم پژوهشهای بیشتری است 

حمایت اجتماعی و سلامتی

حمایت اجتماعی چیست؟

  مشهورترین تعریف حمایت اجتماعی تعریفی است که توسط كوب مطرح شده است ) سارافینو ۲۰۰۵ وی معتقد است که حمایت اجتماعی عبارت است از مراقبت محبت عزت تسلا و کمکی که سایر افراد یا گروه ها به فرد ارزانی میدارند حمایت اجتماعی به میزان برخورداری از محبت همراهی و توجه اعضای خانواده دوستان همکاران و همکلاسان و سایر افراد از یک شخص اطلاق می شود

حمایت اجتماعی و سلامتی

بررسیهای زیادی نشان داده اند که بین حمایت اجتماعی و سلامتی ارتباط معنی داری وجود دارد افرادی که حمایت اجتماعی بالاتری دارند از سلامت بهتری نیز برخوردارند چموت و پرنگر (۲۰۰۴) در برخی تحقیقات به صراحت اعلام شده است که حمایت اجتماعی با مرگ و میر رابطه ای معکوس دارد یعنی هر چقدر حمایت اجتماعی کمتر باشد میزان مرگ و میر هم بیشتر است این واقعیت از بررسی طولی سلامتی و مرگ و میر سالمندان در سالهای متمادی حاصل شده است وانگ و رولی ۲۰۰۳ باروش فراتحلیلی ۱۸۲ پژوهش در این خصوص را بررسی کردند و دریافتند که حمایت اجتماعی قویترین عامل پیش بینی کننده سلامت در زندگی است با اینحال چگونگی تاثیر حمایت اجتماعی بر سلامتی و ابتلا به بیماری همچنان نیازمند پژوهشهای بیشتری است روانشناسان سلامت تلاش کرده اند تا چگونگی تاثیر حمایت اجتماعی بر سلامتی را به طریق مختلفی تبیین کنند 

حمایت اجتماعی و رفتارهای بهداشتی

یکی دیگر از اثرات حمایت اجتماعی بر افراد تغییر رفتارهای بهداشتی است افرادی که حمایت اجتماعی بالایی دارند نسبت به کسانی که از حمایت اجتماعی پایین تری برخوردارند از لحاظ نوع رفتارهای بهداشتی با هم متفاوتند ظاهراً کسانی که ارتباطات اجتماعی بیشتری دارند و با دیگران مراودات دوستانه برقرار میکنند در معرض نظرات دیگران در برابر وضعیت سلامتی خود قرار می گیرند

مفهوم منبع کنترل در واقع یک خصیصه شخصیتی است که ابتدا توسط راتر ۱۹۶۶ تصویر ۱۵ را ببینید در راستای نظریه یادگیری اجتماعی مطرح شده است راتر منبع کنترل را اینگونه تعریف کرده است انتظار کلیه فرد از نتایج یک رویداد که با درد درون و یا فراسوی ) بیرون کنترل و فهم شخصی وی وجود دارد معنای چنین تعریفی این است که افراد دارای ویژگی منبع کنترل بیرونی رویدادها را ورای کنترل خود ادراک میکنند و نتایج و برآیندهای رویداد را به شانس و بخت یا تحت کنترل دیگران نیرومند نسبت میدهند و یا معتقدند که رویدادها به دلیل پیچیدگی زیاد محیط غیر قابل پیش بینی هستند از طرف دیگر افراد با منبع کنترل درونی بر این باور هستند که رویداد به رفتار و خصیصه های نسبتاً دائمی خودشان بستگی تام دارد چنین مردمانی اعتقاد دارند که میتوانند از طریق پاداش ها تواناییها و مهارتها و خصیصه های شان بر نتایج اثر بگذارندیکی از مواردی که در آنها منبع کنترل اهمیت زیادی پیدا میکند موقعیت های استرس زا است یعنی موقعیتهایی که فرد دچار یک تغییر غیر منتظره ای شده است.و با توجه به منابع درونی خود نمیتواند با شرایط جدید خود را تطبیق دهد در چنین موقعیت هایی نقش منبع کنترل در تعبیر و تفسیر استرس مهم تلقی میشود یکی از جنبه های مهم که در مواقع استرس زا اهمیت زیادی دارد میزان کنترل شخص بر استرس و عدد را که وی در آن خصوص است نداشتن احساس کنترل در واقع استرس را می تواند باعث ایجاد درماندگی آموخته شده شود که خود افسردگی زاست ( تیلور (۲۰۰۳) احساس کنترل فشار روانی را کم میکند و امکان استفاده از راهبردهای حل مسئله در رویارویی با فشار روانی را فراهم می سازد کسی که احساس کند بر استرسهای خود کنترل دارد ممکن است با خود بگوید اگر الان سیگار را ترک کنم بعداً سرطان ریه نمیگیرم یا اگر همیشه ورزش کنم دچار بیماری قلبی نمیشود 

 کنترل سلامتی

منبع کنترل ای که ابتدا توسط روتر ح شده تمام جنبه های زندگی را شامل میشد این مفهوم در حوزههای مختلف روانی و اجتماعی به کار گرفته شد از جمله حوزه هایی که از این مفهوم به وفور استفاده کرده حوزه سلامتی و بهداشت است در حوزه روانشناسی سلامت کمکم منبع کنترل سلامتی مطرح شد منظور از منبع کنترل سلامتی درجه ای است که فرد احساس میکند اعمال یا عوامل بیرون از خود مسئول حالت سلامتی او هستند منبع کنترل سلامتی پیش بینی کننده رفتارهای بهداشتی فرد است

سخت روئی

یکی از مهمترین ویژگیهای شخصیتی که در مورد توجه روانشناسان به ویژه روانشناسان سلامت قرار گرفته است سخت رویی است مفهوم سخت رویی ابتدا توسط سوزان كوباسا مطرح شد خوب آسان ۱۹۷۹ و کوباسا مدی و کاهن ۱۹۸۲ و کوباسا مادی و پوچتی و زولا ۱۹۸۵ وی سخت رویی را بر اساس تفسیر هایش از روانشناسی وجودی در زمینه اثرات تلاش مثبت بر مواجه موثر با مشقات زندگی سازمان داد طبق نظر وی سخت روحیه سه مولفه دارد که و چالش کراوتز و همکاران (یکی از رویکردها در روانشناسی شخصیت رویکرد صفات است یا رگه عبارت است از جنبه هایی از تفاوتهای فردی و تمایلات برای نشان دادن الگوهای ثابتی از افکار احساسات و اعمال مک) کراوک وستا ۲۰۰۳ ص (۲۵) در زبان انگلیسی حدود ۴۰۰۰ کلمه وجود دارد 

که ویژگیهای شخصیتی را مشخص میکنند اما میتوان این کلمات را در طبقات کوچکتری تقسیم بندی کرد رویکرد صفات هم توسط روانشناسان و هم توسط پزشکان مورد استقبال قرار گرفته است زیرا این رویکرد معتقد به وجود صفاتی است که زمینه ساز بیماری میشوند همچنین امروزه در رویکردهای جدید سایکو فیزیولوژی سایکو نورو آندو کرینولوژی و سایکو نورو ایمونولوژی به دنبال کشف مسیرهای زیستی هستند که ویژگیهای شخصیتی را با بیماری مرتبط میکنند آستون و مک کو (۲۰۰۷ با این حال تصورات قبلی در این خصوص تایید نشده است البته 

امروز هیچ شک و تردیدی وجود ندارد که صفات شخصیتی و رفتارهای مرتبط با سلامتی تاثیر

میگذارند (بسما و همکاران (۲۰۰۴) برای مثال این ویژگیها و رفتارهای خطرساز روش ادراک بیمار و سازگاری با بیماری و چگونگی تعامل یا متخصصان سلامتی و توصیه پزشکی تاثیر میگذارند 

سبک زندگی اهمیت زیادی در سلامتی و بیماری دارد به گونه ای که برخی محققان تلاش خود را صرفاً بر تغییر سبکهای زندگی و تبدیل سبکهای زندگی ناسالم به سبک های زندگی سالم متمرکز کرده اندسبک های زندگی عبارت اند از الگوهای رفتاری که در فرد به صورت عادی درآمده اند. در نتیجه این شیوه ها شامل الگوهای رفتاری روزانه مثل چگونگی تهیه غذا مناسب و خوردن آن است از طرف دیگر عواملی که با ایجاد بیماری یا آسیب ارتباط دارند عوامل خطر را نامیده میشوند اگرچه بعضی از این عوامل زیستی و ژنتیکی هستند.