تحقیق تاثیر بازآفرینی شهری بر توسعه سرمایه اجتماعی ( نمونه موردی: پیاده راه عالی قاپو اردبیل)

چکیده 

بازآفرینی شهری به عنوان یک واژه عام که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی نوسازی بازسازی توانمندسازی و روان بخشی بافت های فرسوده را در فضاهای عمومی شهری در بر می گیرد به کار می رود. از طرفی فضای شهری بستری مناسب برای فعالیتهای شهری و مکانی برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری و توسعه سرمایه اجتماعی به شمار می آیند توسعه سرمایه اجتماعی موجب تقویت ارزش هایی مانند همبستگی یکدلی اتحاد همکاری و مشارکت همگانی میشود هدف این مقاله مطالعه تأثیر بازآفرینی شهری بر توسعه پیشرفت و ارتقای سرمایه اجتماعی با بررسی نمونه موردی باز آفرینی پیاده راه عالی قاپو در شهر اردبیل میباشد. در این مرحله، ابتدا داده های مورد نیاز با استفاده از روش مطالعاتی پیمایشی و از طریق تکنیک پرسشنامه دو پرسشنامه محقق ساخته یکی پرسشنامه سرمایه اجتماعی و دیگری پرسشنامه بازآفرینی شهری از جامعه آماری منتخب جمع آوری شده پس از دسته بندی و استخراج با روش های معمول آماری و استفاده از نرم افزار SPSS مورد سنجش و تحلیل دقیق علمی قرار گرفتند. جامعه آماری این تحقیق با مصاحبه از افراد بالای ۱۸ تا ۶۰ سال با اشکال مختلف اشغال فضا مانند استفاده سکونت و کار در پیاده راه عالی قابوی اردبیل و در فصول بهار و تابستان سال ۹۹ -۱۳۹۸ انتخاب شده است. انتخاب ۱۳۰ نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که باز آفرینی شهری پیاده راه عالی قاپو در اردبیل بر توسعه سرمایه اجتماعی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. 

واژگان کلیدی: بازآفرینی شهری ،توسعه سرمایه اجتماعی، پیاده راه عالی قاپوی اردبیل 

مقدمه و بیان مسئله 

انسان ها در آشفتگی شهرهای امروز به دنبال عرصه هایی با هویت های ویژه هستند تا علاوه بر تأمین آسایش و تعامل با همنوعان در بستر پویایی اجتماعی به کمال متعالی خود نائل شوند. رشد فزاینده ابعاد شهرنشینی و شکل گیری مقیاس جدیدی از رشد شهری در طی دهه های اخیر موجب شده است که شهر و شهرسازی معاصر با چالشهای تازه ای چون افزایش نابهنجاری های اجتماعی کمرنگ شدن هویت و حس تعلق اجتماعی و در مجموع کاهش کیفیت زندگی مواجه شود (عبداللهی، ۱۳۸۹:۸۳) شهر برای لقبور حاوی سه مفهوم مرتبط است فضا، زندگی روزمره و بازتولید روابط اجتماعی سرمایه داری شهر زمینه فضایی عام است که از طریق آن روابط تولید در تجربه روزمره مردم باز تولید می شود (افروغ: ۳۲ ۱۳۷۷، ۳۱ )رفتار انسان در شهر وابسته به میزان درک و شناخت او نسبت به محیط است. پدیده ادراک، فرآیندی ذهنی است. که در طی آن تجارب حسی معنی دار میشود و از این طریق انسان روابط امور و معانی اشیا را در می یابد (ایروانی و خداپناه: ۲۵،۱۳۷۱) هنگامی که انسان سعی می کند فضای شهری را درک کرده با آن تعامل کند و راه خود در آن بیابد؛ در حقیقت به این معناست که ذهن وی تلاش می کند تصویری روشن به هم پیوسته و منسجم از کل شهر تهیه کند . یکی از عوامل شکل دهنده ی این تصویر فضاهای فرهنگی هستند بنتلی : ۱۳۸۵ :۱۱۵) هدف طراحی شهری تنها زیباسازی سکونتگاههای انسانی نیست بلکه این فرایند امکان تعامل بهتر میان مردم و نیز مردم و محیط زندگیشان را فراهم می آورد و یک طراحی شهری خوب به کیفیت کلی زندگی در یک شهر کمک میکند. بدین ترتیب طراحی شهری تنها یک فرایند طراحی فیزیکی نیست بلکه ایجاد یک تعادل میان فاکتورهای سیاسی فرهنگی و نیز فیزیکی که بر فضاهای شهری تأثیر می گذارند. فضای اجتماعی در نظر لقبور آن چیزی است که در بطن تجربه انسانها در زندگی روزمره و فرهنگ حاکم بر آن شکل می گیرد . لقبور با تفکیک فضای اجتماعی و فضای فیزیکی نقش فرهنگ و شیوه زندگی انسان ها را در این مفهوم بسیار پررنگ کرده و از همین زاویه شهر را به عنوان یک فضا در ابعاد مختلف مورد واکاوی و تحلیل قرار می دهد. شهر دیگر تنها فضایی برای سکونت نیست بلکه به تعبیر لقبور بازتابی از جامعه و روابط اجتماعی است. 

که روی زمین به تصویر کشیده شده است . باز آفرینی یعنی تولید سازمان فضایی جدید منطبق بر  شرایط تازه و ویژگی های نو که همگی در ایجاد روابط شهری جدید و با تعریف دوباره روابط شهری کهن با موجود مؤثر می افتد ( حبیبی ، مقصودی: ۲۳، ۱۳۸۶) در این رویکرد توجه به حفظ ارزشهای فرهنگی و حفظ ثروتهای بومی و تاریخی انتقاد از ساخت و سازهای دارای یک نوع کاربری به جای کاربری های متعدد ، توجه به اقدامات کیفی به موازات اقدامات کمی مشارکت گروه های اجتماعی در فرایند باز آفرینی و غیره مشهود میباشد. فاکتورهای مؤثر بر تعاملات اجتماعی افراد بر اساس منافع خود، ارتباطات اجتماعی را شکل داده و بر اساس توقعات هنجارها و نقش های معین خود به آن می پردازند؛ بنابراین نحوه حضور فرد در مکان به همراه دیگران عاملی قوی در تصمیم فرد برای ماندن در آن است. در این راستا، حتی ممکن است. افراد در جست وجوی مکانهایی که در آن افرادی با خصوصیات مشابه آنها به لحاظ طبقه قوم، مذهب، گروه اقتصادی الگوی زندگی تحصیلات درآمد نحوه تربیت کودکان و نژاد مشابه حضور دارند بشناسند. با آنکه همگن بودن افراد مشوق ملاقات و افزایش تعامل با مکانهای فیزیک و اجتماعی و در نتیجه ارتقای دلبستگی به آن مکان است، در عین حال مکان های اجتماعی غیر همگن نیز فرصتی است تا افراد با هم بودن و تعاملات اجتماعی غنی و آزاد را تجربه کنند.. در باز آفرینی شهری توسعه شهری به مفهوم رشد کمی عناصر کالبدی شهر برای اسکان جمعیت و ارتفاع کیفیت زندگی در قالب طرحهای توسعه شهری رخ خواهد داد. توسعه درونی شهری در حقیقت بکارگیری توان های بالقوه و بالفعل موجود در برنامه ریزی های شهری تلاش در جهت ایجاد تعادل در نحوه توزیع کمی و کیفی جمعیت ، هماهنگی میان بنیان های زندگی شهری و استفاده از مشارکت و پویش اجتماعی مردم و غیره است (آیشنی ، ۱۳۷۸: ۴۰۷) توسعه شهر نشینی تأثیرات قابل  توجهی بر یافت های قدیمی و تاریخی بر جای گذاشته است. هسته قدیمی و تاریخی شهرها برای اسکان جمعیت زیادی که غالبا مهاجران سال های اخیر میباشند پیوسته دچار تغییر شکل شده که خود تخریب و فرسودگی یافتهای مذکور را به همراه داشته است. بافت های قدیمی و فرسوده بافت هایی هستند که در فرآیند زمان طولانی شکل گرفته و تکوین یافته و امروزه در محاصره تکنولوژی عصر حاضر گرفتار شده اند. اگر چه این بافت ها در گذشته به مقتضای زمان دارای عملکرد منطقی و سلسله مراتبی بودند ولی امروز از لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبودهایی بوده و اغلب جواب گوی نیاز ساکنین خود نمی باشند( حبیبی و همکاران، ۱۳۸۶ :۱۶) در واقع، فضاهای عمومی شهرها با دارا بودن ظرفیتهای بالقوه در مرحله نخست این فرصت برابر را جهت ایجاد و برقراری انعقاد کنشهای اجتماعی  هر چند شکننده و ناپایدار در اختیار همه شهروندان قرار می دهند. در مرحله بعد پس از اولیه تعامل اجتماعی تفاوتهای موجود در سطوح اجتماعی اقتصادی و فرهنگی که پدید آورنده الگوهای رفتاری متنوع است، زمینه ساز ایجاد روابط اجتماعی منسجم و پایدار خواهند شد (قنبران، ۲۰۰۴:۱۷۸) باز آفرینی شهری می تواند ابزاری مؤثر برای توسعه پایداری و تقویت سطح کیفیت زندگی باشد؛ چنانچه اصول تشویق به مشارکت ساخت شخصیت اجتماعی پیشرفت عدالت ارتقای محیط، حیات بخشی و تقویت رشد اقتصادی متعاقب آن قابل مشاهده باشند. در ادبیات اخیر دنیا واژه باز آفرینی شهری به عنوان یک واژه عام که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی نوسازی بازسازی توانمندسازی و روان بخشی را در بر می گیرد به کار میرود بازآفرینی شهری فرآیندی است که به خلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی های اصلی فضایی ( کالبدی و فعالیتی منجر می شود. در این اقدام، فضای شهری جدیدی ایجاد میشود که ضمن شباهتهای اساسی با فضای شهری قدیم تفاوتهای ماهوی و معنایی را با فضای قدیم به نمایش  می گذارند . رویکرد بازآفرینی شهری به این نتیجه رسیده است که برای اجرای موفق پروژهای باز آفرینی به مهار قدرتها و بستن نیروها منابع و ذخایر انرژی ابتکار عمل جوامع محلی رویکرد از پایین به بالا به قصد بنا نهادن سرمایه اجتماعی و مشارکت جوامع محلی به صورت خودیاری در توسعه نیاز میباشد. جین جکویز (۱۹۶۱) در زمینه بافتهای فرسوده و قدیمی و در اصطلاح وی یافت های مسئله دار مزمن به اصل روابط انسانی همسایگی و موضوع خود ترمیمی و مشارکت مردم در امر بهسازی و باز آفرینی تأکید داشت پاکزاد : ۱۲۸، ۱۳۸۶) بر این اساس وظایف فضای عمومی و باز آفرینی این فضاها را در شهرها را میتوان ابزاری جهت ارتباطات و مراودات شبکه های اجتماعی یا مکانی برای رویارویی و مراسم شهروندی و مدیریت و هماهنگ سازی فعالیتهای شهروندی بیان کرد. به بیان دیگر، فضای شهری ظرف فعالیتهای شهری و بستری برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری سرمایه اجتماعی به شمار می آیند . : سرمایه اجتماعی آن دسته از ویژگی های زندگی اجتماعی شبکه ها، هنجارها، و اعتماد است که مشارکت کنندگان را قادر می سازد تا به شیوه ای مؤثرثر اهداف مشترک خود را تعقیب نمایند. شبکه ها ، هنجارها و اعتماد نزد پاتنام سه پایه اصلی سرمایه اجتماعی را تشکیل می دهند. وی معتقد است هر چه اعتماد در جامعه ای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بیشتر خواهد بود. فتحی نیا و حاج محمد یاری، ۱۳۸۶:۲۰۰)، توسعه سرمایه اجتماعی موجب تقویت ارزش هایی مانند همبستگی یکدلی اتحاد ، همکاری و مشارکت همگانی می شود. ارزش این شاخص ها زمانی آشکار میشود که سازمان در تعاملات خود، ملزم به رعایت الگوهای تعهد باشد و با انتظارات گسترده برای تثبیت تعاملات به صورت دوسویه و همراه با برابری و مساوات مواجه باشد . بطور کلی عوامل مهم که در زوال سرمایه اجتماعی نقش تاثیر گذاری دارند معطوف به کمرنگ شدن ارتباطات اجتماعی جایگزین شدن ابزارها و شبکه های مجازی و ارتباطی گست هویت های ملی فرهنگی دینی و هویتهای بومی و منطقه ای است تئوریهای رشد و توسعه نتوانستند تفاوت کشورها در رشد را بیان کنند. ولی با کمک سرمایه اجتماعی که حلقه مفقوده این تئوری ها بود این تفاوت ها به خوبی روشن شده است. انسجام ، شبکه روابط ، اعتماد و مشارکت ، چارچوبهایی هستند که بایستی محتوای آن را با توجه به شرایط هر کشور که نیازمند توسعه  است ، تعریف و اجرایی نمود. در دیدگاه های سنتی مدیریت توسعه سرمایه های اقتصادی فیزیکی و نیروی انسانی مهم ترین نقش را ایفا می کردند اما در عصر حاضر برای توسعه بیشتر از آنچه به سرمایه اقتصادی فیزیکی و انسانی نیازمند باشیم به توسعه سرمایه اجتماعی نیازمندیم زیرا بدون این سرمایه استفاده از دیگر سرمایه ها به طور بهینه انجام نخواهد شد . اگر توسعه را به چهار پایه ای استوار تشبیه کنیم، میتوان این پایه ها را عبارت از سرمایه اقتصادی سرمایه انسانی، سرمایه اجتماعی و سرمایه نمادین تلقی کرد که نگهداشت سقف این پدیده (یعنی توسعه نیازمند وجود هر چهار پایه آن است. توسعه سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از ارکان مهم توسعه در جامعه محسوب می شود بنابراین شناخت و بررسی پدیده هایی که بر توسعه سرمایه اجتماعی تأثیر گذار می باشد بسیار ضروری به نظر می رسد مشارکت اجتماعی تعاون و نیز اعتماد در فرایند تحقق اهداف باز آفرینی شهری حلقه اتصالات عواطف انسانی و ارتباطات شهروندان در محیط اجتماعی می باشد، مشارکت اجتماعی در گرو مشارکت شهروندی می باشد. بر هم خوردن انسجام بافتهای شهری و رشد حاشیه نشینی از دلایل کاهش مشارکت مدنی و پیوندهای اجتماعی می باشد. این امر به نوبه خود باعث کاهش و ضعف سرمایه اجتماعی می شود در شرایط ضعف سرمایه اجتماعی، قدرت حداکثری جمعی از بین خواهد رفت همچنین پیوندها و انسجام اجتماعی استحکام خود را از دست خواهد و نیز امکان بلوغ و شکوفایی استعدادها و تکامل و توسعه فردی و اجتماعی به وجود نخواهد آمد( رنانی، تحقیقی ۲۰-۱۳۸۲۱۲۹)، ضرورت پرداختن به مسئله باز آفرینی شهری برای توانمند سازی سرمایه اجتماعی از این رو اهمیت وافری دارد که این امر میتواند باعث ارتقاء تعاملات و ارتباطات اجتماعی در میان شهروندان شود همچنین موجب افزایش حس حضور شهروندان در عرصه های مختلف شهری و تقویت حس تعلق افراد جامعه به فضاهای شهری و نیز بر طرف شدن نیازهای عاطفی شهروندان از فضاهای عمومی و شهری شود. از این رو توجه به مسئله توسعه سرمایه اجتماعی بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد. یکی از حلقه های مفقوده شهرسازان در جوامعه کنونی فضای پیاده راه در شهرهاست. مهندسان شهرسازی بیشتر به فضاهای عبور خودرو و تسهیل ترافیک شهری متمرکز شده اند. این تمرکز بی جا باعث شده که در سیاست گذاری شهری به انسان و نیازهای انسانی توجهی نشود پیاده راه ها محل حضور همه شهروندان و مشارکت آنان در زندگی جمعی شان میباشد. پیاده راه ها علاوه بر نقش ارتباطی و دسترسی ، مکانی امن و راحت برای تماس اجتماعی ، گردش و تماشا و نظایر این را فراهم می آورد. از این رو شهروندان به تدریج به حضور در شهر و انجام فعالیت های مدنی عادت کرده و زمان بیشتری را در فضاهای شهری می گذرانند و این به نوبه خود به بهبود و ارتقاء فرهنگ و عادات شهرنشینی از جمله رعایت حقوق دیگران مشارکت در جامعه احساس مسئولیت در جامعه و اعتماد اجتماعی و غیره کمک شایانی می نماید. همچنین باز آفرینی چنین فضایی در شهر مزیتهایی همچون امنیت ایمنی احساس تعلق خاطر، آسایش راحتی ، جذابیت پیوندهای اجتماعی ارتباط با فضا، جنب و جوش و سرزندگی همپیوندی و همبستگی ، حس مکان، تداوم ، افزایش رونق کسب و کار، جذب گردشگری و نیز مجال گفتگو برای شهروندان را فراهم میکند که همه این ها شاخص های مهمی از توسعه سرمایه اجتماعی می باشند. از جمله این پیاده راه ها که باز آفرینی شده است پیاده راه عالی قاپو در خیابان شیخ صفی در شهر اردبیل می باشد. مهم ترین آثار تاریخی شهر اردبیل از جمله بقعه شیخ صفی و گنبد معروف الله الله، موزه مردم شناسی و غیره در میدان عالی قاپو واقع شده است همچنین این قسمت از شهر دارای بافتهای فرسوده بسیاری بوده که طی سال های گذشته مورد مرمت، نوسازی و باز آفرینی قرار گرفته اند. شهر اردبیل با توجه به ارزش زمین و الزامات فرهنگی در مناطق تاریخی و دارای بافت های فرسوده توجه به مقوله باز آفرینی شهری با در نظر گرفتن فرهنگ بومی منطقه در دستور کار ستاد بازآفرینی شهری قرار گرفته است. ایجاد هماهنگی و همنوایی باز آفرینی چنین مناطقی از شهر با مبانی زندگی اجتماعی مردم برای ارتقای تعاملات و مراودات اجتماعی و مشارکت بیشتر شهروندان و در نتیجه توسعه سرمایه اجتماعی بسیار ضروری می نماید. از جمله اهداف مهم تحقيق مطالعه باز آفرینی شهری و تأثیر آن بر توسعه و ارتقای سرمایه اجتماعی می باشد. و نیز از هدفهای دیگر تحقیق پاسخ به این سؤال می باشد که آیا باز آفرینی شهری بر توانمندسازی سرمایه اجتماعی تأثیر دارد ؟ و نیز آیا باز آفرینی شهری بر توسعه ی ابعاد سرمایه اجتماعی اعم از مشارکت اجتماعی تعاون و اعتماد تأثیر دارد؟ 

فرضیه های تحقیق 

1. به نظر میرسد بین بازآفرینی شهری و توسعه سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد. 

2. به نظر می رسد بین بازآفرینی شهری و بعد مشارکت اجتماعی از ابعاد توسعه سرمایه اجتماعی) رابطه وجود دارد. 

3. به نظر می رسد بین باز آفرینی شهری و بعد تعاون و مشارکت مدنی از ابعاد توسعه سرمایه اجتماعی رابطه وجود دارد. 

4. به نظر می رسد بین باز آفرینی شهری و بعد اعتماد از ابعاد توسعه سرمایه اجتماعی) رابطه وجود دارد. 

مفهوم شناسی 

باز آفرینی شهری: باز آفرینی شهری فرآیندی است که به خلق فضاهای شهری جدید با حفظ ویژگی های اصلی فضایی ( کالبدی و فعالیتی ) منجر می گردد. باز آفرینی شهری عبارت است از دید جامع و یکپارچه و مجموعه اقداماتی که به حل مسائل شهری بینجامد، به طوری که بهبود دائمی در شرایط اقتصادی کالبدی اجتماعی و زیست محیطی بافتی که دستخوش تغییر شده را به وجود آورد. 

پیاده راه: پیاده راه ها معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی هستند که در آنها تسلط کامل با عابر پیاده بوده و از وسایل نقلیه موتوری تنها به منظور سرویس دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می شود. پیاده راهها ابزاری برای فعالیت جمعی به خصوص در ارتباط با اقتصاد شهری ، کیفیت محیطی و سلامت اجتماعی اند (پاکزاد ۱۳۸۴ ، ۲۷۴) همچنین یکی از راههای افزایش سطح تعاملات همین پیاده راهها هستند ، زیرا زمینه گفتگو همفکری و آشنایی شهروندان را فراهم می آورند و این تعاملات موتور محرکه برای تقویت سرمایه اجتماعی هستند. در این پژوهش به نمونه موردی باز آفرینی پیاده راه عالی قاپو با نام محلی عالاقاپی می پردازیم، که در خیابان شیخ صفی اردبیل واقع شده است. 

توسعه سرمایه اجتماعی: سرمایه اجتماعی آن دسته از ویژگی های زندگی اجتماعی شبکه ها، هنجارها و اعتماد است که مشارکت کنندگان را قادر می سازد تا به شیوه ای مؤثرثر اهداف مشترک خود را تعقیب نمایند. شبکه ها هنجارها و اعتماد نزد پاتنام سه پایه اصلی سرمایه اجتماعی را تشکیل میدهند. وی معتقد است هر چه اعتماد در جامعه ای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بیشتر خواهد بود(. فتحی نیا و حاج محمد یاری ۱۳۸۶:۲۰۰) به واژه سرمایه اجتماعی ابتدا در حوزه مطالعات اجتماعی توجه شد. سپس مباحثی با تأکید بر استفاده از شبکه های قوی و توسعه روابط شخصی برای بقا و ارتقای عملکرد محلات مطرح شد که مبنایی برای اعتماد همکاری و اقدام جمعی در چنین جوامعی ارائه می داد .سرمایه اجتماعی شامل منابعی در اجتماعات محله ای است که از طریق میزان بالایی از اعتماد عمل و کنش متقابل هنجارهای مشترک، تعهدات و التزامات و تعلقات مشترک شبکه های رسمی و غیر رسمی و کانالهای مؤثر اطلاعاتی پدید می آید . از این سرمایه ممکن است افراد و گروه ها برای آسان نمودن فعالیتها به منظور منفعت رساندن به افراد و گروه ها و اجتماع استفاده کنند .هرچه سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه ) در یک جامعه بیشتر باشد. مؤلفه های این پدیده در آن جامعه پیش تر به چشم خواهد آمد و چرخ بهره وری در آن جامعه (سازمان) با سرعت و کیفیت مطلوب تری حرکت خواهد کرد . مطالعات نشان داده، جایی که افراد مورد اعتماد یکدیگر بوده و در جوامع خود فعالانه با یکدیگر به تعامل و مشارکت می پردازند، هزینه های کسب و کار تجارت و فعالیتهای اجتماعی و سیاسی کم تر است و انتقال دانش و آگاهی از فردی به فرد دیگر آسان تر صورت میگیرد به این ترتیب میتوان گفت سه مؤلفه سرمایه اجتماعی با تأکید بر سه شاخص «التعاون»، «اعتماده و مشارکت) قاعده مند و معمولاً خود تقویت کننده و خود افزاینده هستند و اگر تجدید نشوند از بین می روند و جامعه را به قهقرا می برند. برای فهم بهتر سنجه های اصلی و فرعی سرمایه اجتماعی که در بالا اشاره شده است می توان گفت که مثلاً افزایش تعاون و همیاری ( شوق دستگیری و رفع خلا دیگران باعث تقویت اعتماد (حسن ظن دیگران نسبت به ما می شود و تقویت «اعتماد» باعث تشدید مشارکت نقش پذیری ما و دیگران در جامعه می گردد و مشارکت باز هم بر همیاری اثر مثبت می گذارد و این چرخه توسعه ساز در صورت رعایت رویه ها و فرایندهایش بصورت مداوم در حال حرکت خواهد بود و جامعه را در برابر انواع تحولات پایا و ماندگار کرده و دستیابی به توسعه را برایش آسان می نماید. رنانی، تحقیقی ۲۰-۱۳۸۲:۲۹) در این تحقیق سه بعد مشارکت اجتماعی تعاون اعتماد از ابعاد سرمایه اجتماعی را در همبستگی با باز آفرینی شهری مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.